Schrijfmeditatie helpt bij verdriet, afscheid en rouw

‘Joey, ik kan niet voelen’, zeggen schrijvers me soms tijdens een schrijf- en stilteretraite. ‘Ik schrijf en schrijf maar ik voel er niks bij. Wat nu? Mag ik ophouden met schrijven?’ De wanhoop in hun ogen spreekt boekdelen.

Op een onbewust niveau is er dan meestal het volgende aan de hand: met de pen hebben ze diepe, soms pijnlijke, emoties losgeweekt (vaak nog onbewust, en vaak nog niet zichtbaar in de woorden die ze schrijven, maar in de ruimte tussen hun woorden is het al voelbaar), en met hun verstand – onze beste beschermer – proberen ze zichzelf nog wanhopig wijs te maken dat ze niks voelen, zodat ze zeker niet verder hoeven te schrijven.

‘Wat voel je nu?’ vraag ik dan.

‘Frustratie! Want ik wil wel voelen hoor, echt wel.’

‘En hoe voelt dat, frustratie?’

‘Niet lekker in de buik. Alsof er steentjes in mijn maag drijven.’

‘Dus? Dan ben je toch aan het voelen?’

Steentjes in de maag

Soms vraag ik de “niet-voelende” schrijvers om dan even over die steentjes te gaan schrijven: hoe voelen die, welke kleur hebben ze, wat komen ze je vertellen? En voor ze het weten knallen ze met hun pen op de werkelijke identiteit van die steentjes: gemis, pijn, verdriet. Heel vaak heel oud, en heel vaak gaat het om rouw, of enig ander verlies waar ze nooit de tijd en de ruimte voor hebben genomen om dat te verwerken. De steentjes in de maag hebben dan de weg getoond naar wat er onder zit.

.

.

Als we het hebben over ‘voelen’ tijdens schrijfmeditatie, is het de kunst om echt aanwezig te blijven bij ALLES wat je voelt. Het gaat daarbij niet per se om de Grote Emoties die je meteen kan identificeren maar wel om de kleine gewaarwordingen in je lichaam: een spier die vertrekt, lichte misselijkheid in de buik, een been dat stijf wordt, een hand die uitschiet, je ademhaling die plots stokt. Het zijn allemaal mini-signalen die je iets komen vertellen over wat er NU in je lijf gaande is, wat NU klaar zit om in beweging te komen terwijl je je hand met de pen over het papier beweegt en onbewuste laagjes in jezelf losweekt.

Je hoofd is er om je te beschermen

De overtuiging dat je niet kan voelen, is ook maar een verhaal in je hoofd. Denken dat je niet kan voelen, is je hoofd dat je wil beschermen voor pijn. Of we hebben geleerd dat gemis en verdriet niet gezien mag worden, niet gevoeld, niet doorleefd (en zeker niet als het al twintig jaar geleden is). Maar zolang gemis of verdriet niet helder wordt gezien, blijft het hangen in je hele energie, vormt het daar een vervelende mist waar je niet doorheen kan, blijft het knagen of als drijvende steentjes voelen in je buik.

Onderzoeken met de pen

Met de pen ga je dus telkens op zoek: wanneer is het verdriet begonnen? Waar zit het vast in het lichaam? Je brengt het naar de oppervlakte, en laat het weer doorheen je lichaam stromen. Wat al jaren gestagneerd en geblokkeerd zit in je lichaam, breng je in beweging. Wat vast zit, week je los, schrijfmeditatie na schrijfmeditatie. In die beweging, in die stroming, ga je helen. Ja, natuurlijk komen daar vaak tranen bij kijken. Tranen zijn zowat de gezondste zuivering van ál je lichamen: emotioneel, spiritueel, fysiek, energetisch … Ze zijn het bewijs dat wat ‘dood’ in jouw leefde, terug in stroming is gekomen, en weer mét jou gaat bewegen.

Het is oké om te voelen

‘Denk je dat ik tot bij mijn verdriet geraak?’ vroeg een deelneemster. Ze hield haar hand op haar buik, want ze had tijdens de schrijfmeditatie voor het eerst gevoeld hoe ze met haar ademhaling zachtjes bij haar gevoel mocht komen. Ze had gevoeld dat het oké was om haar lichaam weer te voelen, de pijn om een oud verlies (van een partner) te voelen, en met de pen woorden te geven aan dat verlies. ‘Ja’, zei ik, ‘als je goed bij je adem blijft, en aandachtig blijft voor het ritme en de beweging van je pen, zal je merken hoe niet alleen je ademhaling maar ook je woorden gaandeweg dieper zakken, tot daar waar het bij jou het meest pijn doet. Je zal daar niet alleen pijn, maar ook je vrolijkheid en levenslust weer voelen.’

Je levensenergie in beweging

Haar verdriet en angst om pijn te voelen, deed me denken aan mijn eigen proces. Meer dan 35 jaar geleden verloor ik onverwacht mijn vader. Toen ik hem dood vond, op een klaarlichte zomerdag, hield ik mijn adem in. Ik bevroor. Bij bedreiging of bij heftig trauma zijn er altijd drie reacties mogelijk: je vlucht, je vecht of je bevriest. Dat zit al sinds de oertijd zo in ons lijf ingebakken. De angst die ik die dag voelde (maar niet losliet, niet schreeuwde, niet huilde), heeft me een leven lang in een emotioneel vacuüm gehouden. Angst om de dood, angst om echt te leven. Omdat mijn vader niet meer mocht leven, geloofde ik (onbewust) dat ik ook het recht om te leven verloren had.

kindertrauma durven zien

Dit kindertrauma durfde ik pas als volwassene onder ogen te zien: eerst tijdens mijn schrijfmeditaties, waarmee ik de bovenlaagjes ‘in de week zette’ en de herinnering weer voor de geest haalde. Zoals vaak bij trauma herinnerde ik me “niets” meer, geen gevoelens, geen details. Echter, door steeds vaker over dat ene moment te schrijven, ging ik me details herinneren. Tot en met de sandalen die ik droeg en waarnaar ik, uit verlegenheid voor dat dode lichaam dat voor me lag, minutenlang had gestaard, totaal verstijfd van angst.

Nog tijdens dat schrijfproces stapte ik ook door middel van een bevrijdende familieopstelling met twee voeten helemaal in dat ene moment. Ik was weer helemaal daar, zag opnieuw wat ik toen had gezien en gevoeld, en eindelijk kwam mijn schreeuw van angst (die jarenlang bevroren was geweest) voorgoed los. Letterlijk. Ik had mezelf nog nooit zo luid horen schreeuwen. Tegelijk voelde ik: wow, wat een levenskracht, wat een energie!

Voorbij het rouwproces

Wat later heb ik die ervaring ook weer verwerkt tijdens mijn schrijfmeditaties. Uiteindelijk vloeide daaruit een lang prozagedicht. Bij het neerzetten van de laatste punt van dat gedicht, voelde ik in mijn hele lijf: nu is het klaar. Het rouwproces is voorbij. Het gedicht als een onverwacht maar dankbaar creatief resultaat van het hele proces.

Schrijf je vrij!

Ik ben nu vrij om wanneer ik wil weer naar dat trauma terug te gaan, zonder dat het me overspoelt of weer verstijfd van angst. Ik durf het aan te raken: met de pen, met mijn gedachten, met mijn stem en ik kan het weer voelen en helder zien. Het klinkt misschien vreemd, maar ik voel me nu dankbaar om die herinnering. En het is precies die dankbaarheid, die aanvaarding en helderheid, die me in staat stelt om mét het trauma te bewegen, en nieuw te creëren.

Dit hele proces wens ik ook jou toe. Dat je je gemis, verdriet of pijn durft aan te raken en te helen met jouw unieke woorden.

*

*

 

---

Wil je graag thuiskomen in jezelf en antwoorden vinden op je levensvragen?

Dan is de retraite Schrijven naar Binnen wat voor jou! 

---

 

 

Joey Brown is schrijf- en bewustzijnscoach. Ze woont op het eiland Ikaria.

P.S. Wil je graag op de hoogte blijven? Schrijf je dan in voor de NIEUWSBRIEF.

Neem ook regelmatig een kijkje op de FACEBOOKPAGINA!